شیلنگ‌های صنعتی به عنوان یکی از اجزای حیاتی در انتقال مواد و مایعات در صنایع مختلف به کار می‌روند. این ابزارهای چندمنظوره نقش مهمی در ایمنی و کارایی فرآیندهای صنعتی ایفا می‌کنند. در این مقاله، ما به معرفی انواع شیلنگ‌های صنعتی پرداخته و ویژگی‌ها و کاربردهای آنها را بررسی خواهیم کرد.
معرفی برخی از انواع شیلنگ های صنعتی با توجه به جنس، ساختار و کاربرد
- بر اساس ساختار : براساس ساختار، شیلنگ‌ها می‌توانند به سه دسته تقسیم شوند. شیلنگ‌های تک لایه که از یک لایه از جنس لاستیک، پلاستیک یا فلز ساخته می‌شوند. شیلنگ‌های چند لایه که از چند لایه از جنس‌های مختلف ساخته می‌شوند و شیلنگ‌های تقویت شده که از یک لایه تقویت کننده برای افزایش مقاومت در برابر فشار و سایش استفاده می‌کنند.
- بر اساس کاربرد : با توجه به کاربرد آنها، شیلنگ ها به دسته های مختلفی تقسیم می شوند. شیلنگ های انتقال هوا برای انتقال هوا در سیستم های پنوماتیک استفاده می شوند. شیلنگ های انتقال آب برای انتقال آب در سیستم های آبرسانی و فاضلاب به کار می روند. شیلنگ های انتقال مواد غذایی برای انتقال مواد غذایی در صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. و در نهایت، شیلنگ های انتقال مواد شیمیایی برای انتقال مواد شیمیایی در صنایع شیمیایی استفاده می شوند.
بطور کلی می توانیم قدرت سیال را به دو دسته اصلی هیدرولیک و پنوماتیک تقسیم کنیم. در صورتی که نیاز به قدرت بالا و کنترل دقیق سرعت باشد، از سیستم های هیدرولیک استفاده می شود. اما در مواردی که سرعت بالا و قدرت کمتری مورد نیاز است، از سیستم های پنوماتیک استفاده می شود. برای مثال در جک های هیدرولیک، ترمز و فرمان هیدرولیک از سیستم های هیدرولیک استفاده می شود. اما در مواردی که سرعت بالا و قدرت کمتری مورد نظر است، از سیستم های پنوماتیک استفاده می شود.
- شیلنگ های هیدرولیک : شیلنگ های هیدرولیک، ابزاری مهم در سیستم های هیدرولیکی هستند که مایعات را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل می کنند. این شیلنگ ها به عنوان واسطه ای برای انتقال انرژی هیدرولیکی بین بخش های مختلف سیستم عمل می کنند. در حقیقت، این شیلنگ ها قسمت بزرگی از صنعت هیدرولیک را تشکیل می دهند و هر گونه خرابی در آنها ممکن است باعث خرابی کل سیستم شود. بنابراین، نگهداری و تعویض به موقع شیلنگ های هیدرولیک بسیار حائز اهمیت است.
- شیلنگ های پنوماتیک : ابزارها و دستگاه‌های پنوماتیک ، بخشی اساسی در صنایع مختلف هستند که بدون آنها بسیاری از فرآیندهای صنعتی قابل انجام نیست. در این تجهیزات، انرژی به صورت گاز فشرده استفاده می‌شود که با کاهش حجم آن، فشار آن افزایش می‌یابد و باید در دستگاه‌ها و ابزارها به جریان بیفتد. برای انتقال گاز، نیاز به یک ابزار است که به صورت ایمن و مناسب هوا را منتقل کند و بهترین گزینه شیلنگ پنوماتیک است که سیالات را با حداقل اصطکاک و مقاومت منتقل می‌کند. اجزای سیستم‌های پنوماتیک معمولاً به صورت مستقیم از طریق شیلنگ‌های پنوماتیک به خط لوله هوا متصل می‌شوند، اما در برخی موارد لازم است شیلنگ‌های پنوماتیک تقویت شوند تا عمر آنها بیشتر شود. با توجه به تنوع ابعاد و انواع شیرها، باید در انتخاب شیلنگ پنوماتیک مناسب دقت کافی را داشته باشیم. برای اتصال مستقیم شیلنگ و لوله‌ها، تجهیزات و قطعات و همچنین سایر اتصالات از رابط پنوماتیک استفاده می‌شود. این اتصالات برای کمک به عملکرد لوله‌ها و شیلنگ‌ها، در ارتباط بین قسمت‌های مختلف تجهیزات استفاده می‌شوند.
تفاوت اصلی بین شیلنگ های هیدرولیک و پنوماتیک در این است که شیلنگ های هیدرولیک برای انتقال مایعات با فشار بالا استفاده می شوند، در حالی که شیلنگ های پنوماتیک برای انتقال گازها با فشار بالا استفاده می شوند. شیلنگ های هیدرولیک معمولاً از مواد قوی تر و مقاوم تر از شیلنگ های پنوماتیک ساخته می شوند تا در برابر فشارهای بالاتر مقاومت کنند.
- شیلنگ های کامپوزیت : شیلنگ های کامپوزیتی از چندین لایه پارچه ترموپلاستیکی تشکیل شده اند که به صورت مارپیچ ساخته شده و دارای محفظه هایی هستند که توسط سیم های فلزی در کنار هم قرار گرفته اند. این شیلنگ ها جزء بخشی جدایی ناپذیر از عملیات انتقال هستند و برای استفاده در محصولات صنعتی با خوردگی شدید مانند لوله های دارای اسید سولفوریک داغ و غلیظ مناسب هستند. این شیلنگ ها برای تخلیه و بارگیری فرآورده های نفتی و شیمیایی، انتقال سیالات نفتی، گازی و شیمیایی در سیستم های حرارتی و برودتی، انتقال آب باران در مخازن سوخت درب شناور، انتقال LNG در راه آهن و قطارها و عملیات کشتی به ساحل استفاده می شوند. برای انتخاب بهینه این شلنگ ها باید معیارهای استفاده، ایمنی و بهره وری را در نظر گرفت.
- شیلنگ های سیلیکونی : شیلنگ های سیلیکونی یکی از انواع شیلنگ های صنعتی هستند که از جنس سیلیکون ساخته می شوند. سیلیکون یک ماده پلیمری است که دارای خواصی مانند مقاومت در برابر حرارت، مقاومت در برابر مواد شیمیایی، انعطاف پذیری و بهداشتی بودن است. شیلنگ های سیلیکونی برای کاربردهای مختلفی مانند انتقال مواد غذایی، انتقال مواد شیمیایی، انتقال آب و هوا و کاربردهای پزشکی استفاده می شوند.
- شیلنگ‌های فلزی: شیلنگ فلزی با پوشش متراکمی از الیاف فلزی ساخته شده است و مقاومت بالای لوله‌های فلزی را داراست. با این حال، این شیلنگ‌ها در ساختار منعطف با قابلیت اتصال در شرایط متحرک و لرزه‌ای طراحی شده‌اند. شیلنگ فلزی به‌خصوص در جابه‌جایی سیالات تحت فشار بسیار کاربرد دارد. با پوشش یکپارچه بافته شده از الیاف‌های نازک فلزی، این شیلنگ‌ها قابلیت کافی در سیستم‌های پرفشار را دارا هستند.شیلنگ فلزی با مقاطع متنوع در طول‌های مختلف تولید می‌شود و همگی آنها ظرفیت کار مناسب سیستم‌های تحت فشار را دارا هستند.
- شیلنگ‌های پلاستیکی: شیلنگ‌های پلاستیکی از جنس‌های مختلفی مانند پلی‌اتیلن (PE), پلی‌پروپیلن (PP), و پلی‌وینیل کلراید (PVC) ساخته می‌شوند. این نوع شیلنگ‌ها خاصیت انعطاف‌پذیری بالا و مقاومت به مواد شیمیایی را دارا هستند. آنها برای انتقال مایعات معمولی و همچنین مایعات خوراکی و دارویی مناسب هستند.
- شیلنگ‌های مخصوص صنایع خاص: برای برخی صنایع خاص نیاز به شیلنگ‌های مخصوص و با ویژگی‌های خاص است. به عنوان مثال، شیلنگ‌های تفلونی (PTFE) برای صنایع شیمیایی به دلیل مقاومت به مواد شیمیایی و شیلنگ‌های مقاوم در برابر تابش UV برای صنایع نساجی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع دیگر شیلنگ های صنعتی
علاوه بر انواع شیلنگ های ذکر شده، انواع دیگری از شیلنگ های صنعتی نیز وجود دارند که برای کاربردهای خاص استفاده می شوند. برخی از این شیلنگ ها عبارتند از:
- شیلنگ های خورشیدی: برای انتقال سیالات در سیستم های انرژی خورشیدی استفاده می شوند.
- شیلنگ های آتش نشانی: برای انتقال آب و مواد شیمیایی اطفاء حریق استفاده می شوند.
- شیلنگ های غذایی: برای انتقال مواد غذایی استفاده می شوند.
- شیلنگ های پزشکی: برای انتقال خون و سایر مواد پزشکی استفاده می شوند.
در نهایت برای انتخاب شیلنگ صنعتی مناسب، باید به عوامل مختلفی مانند نوع سیالی که قرار است از طریق شیلنگ منتقل شود، فشار و دمای سیال، شرایط محیطی که شیلنگ در آن قرار می گیرد و طول عمر مورد نیاز شیلنگ توجه کرد.