سنگ فیروزه یک کانی از کلاس فسفات با رنگ آبی مایل به سبز بوده که از مس و آلومینیوم تشکیل شده است. رنگ آبی خاص این سنگ باعث شده که در جواهرات و تزئینات مورد توجه قرار گرفته و طرفداران زیادی در سراسر دنیا داشته باشد؛ اگرچه امروزه مانند بسیاری از سنگ‌های قیمتی دیگر، به دلیل دستکاری‌هایی توسط انسان، مستعد تقلید است که تشخیص سنگ فیروزه اصل از فیک را حتی برای کارشناسان بسیار دشوار می‌کند. بزرگترین سایت‌های استخراج سنگ فیروزه در ایران قرار دارد که مرغوب‌ترین فیروزه دنیا را می‌توان در معادن نیشابور یافت.
خواص سنگ فیروزه
حتی بهترین نوع فیروزه هم شکننده بوده و سختی آن‌ها حدودا بین 5 تا 6 است. این درجه تحمل فشار نشان می‌دهد که در صورت استفاده از سنگ فیروزه باید مراقب آن باشید تا آسیب نبیند. سنگ فیروزه به طور کلی مات است اما گاهی اوقات به خاطر انواع درمان‌ها، لایه شفاف‌تری پیدا می‌کند. به دلیل ترکیبات متنوع سنگ فیروزه، رنگ آن هم بین رنگ‌های آبی تا سبز متغیر است. مس موجود در فیروزه رنگ آبی تولید کرده، در حالی که سبز می‌تواند به علت ناخالصی‌های آهن باشد.
ارزش سنگ فیروزه فیروزه
عامل تعیین کننده ارزش سنگ فیروزه، خلوص رنگ آن است. با ارزش‌ترین سنگ فیروزه دارای رنگی آبی یکدست است که اصطلاحا به آن فیروزه عجمی می‌گویند. بر روی این فیروزه هیچ ناخالصی و رگه‌ای مشاهده نخواهید کرد و رنگ خاص آن می‌تواند زیبایی جواهرات را دو چندان کند. گاهی اوقات سنگ مادری که فیروزه در آن یافت می‌شود، باعث ایجاد رگه‌هایی بر روی سنگ خواهد شد که این رگه‌ها می‌توانند ارزش سنگ را افزایش یا کاهش دهند. فیروزه رگه دار در جنوب شرقی امریکا بسیار ارزشمند است اما در آسیا اینگونه نیست زیرا سنگ‌های خالص و بدون رگه را ترجیح می‌دهند.
ویژگی‌هایی که ارزش فیروزه را افزایش می‌دهد عبارتند از:
- یکنواختی رنگ
- درخشش سنگ
- تقارن
- کیفیت کار جواهر سازی
- اندازه سنگ فیروزه
فیروزه‌ای که درمان نشده باشد، همیشه گران‌ترین نوع فیروزه است.
نحوه تشخیص سنگ فیروزه عجمی اصل
تعیین واقعی یا تقلبی بودن سنگ فیروزه می‌تواند دشوار باشد زیرا قیمت و رنگ همیشه شاخص‌های خوبی نیستند. علاوه بر خرید از یک فروشنده جواهرات دارای مجوز، چند راه برای تشخیص اصل بودن فیروزه عجمی وجود دارد.
- هنگام خرید جواهرات فیروزه به دنبال فروشنده‌ای باشید که شهرت خوبی برای فروش جواهرات با کیفیت داشته یا در زمینه فیروزه تخصص داشته باشد. قبل از خرید در مورد فروشگاه فیروزه یا فروشنده تحقیق کنید تا مطمئن شوید که آن‌ها سنگ فیروزه اصل می‌فروشند.
- بررسی کنید که آیا فیروزه درمان شده است یا خیر. برای بیشتر جواهرات فیروزه از روش درمان استفاده می‌کنند که طی آن یک لایه بر روی سنگ قرار می‌دهد تا مقاومت آن افزایش یابد. سنگ‌های درمان شده وقتی زیر ذره‌بین بررسی می‌شوند، دانه‌های ریز رزین را نشان می‌دهند. البته این بدان معنا نیست که سنگ تقلبی است، بلکه به این معنی است که آن را تغییر داده‌اند.
- برای اینکه بررسی کنید سنگ فیروزه واقعی است یا تقلبی، نقطه‌ای روی سنگ انتخاب کنید که چندان قابل رویت نباشد، سپس یک قطره کوچک اسید کلریدریک روی سنگ بریزید. اگر فیروزه تقلبی باشد، واکنش جوشان خواهد داشت (حباب‌های گاز کوچکی تشکیل می‌شود یا کف تولید می‌کند.).
- از فروشنده بخواهید گواهی اصالت فیروزه را به شما نشان دهد. یک فروشنده معتبر از نشان دادن این گواهی ترسی نخواهد داشت زیرا در آن محل استخراج دقیق آن سنگ ذکر شده است.
- از یک سوزن یا شی نوک تیز استفاده کنید. سوزن را بر روی پشت سنگ کشیده و بررسی کنید که آیا سنگ خراش برداشته یا خیر. در صورتی که سنگ به راحتی خراشیده شد، می‌توانید نتیجه بگیرید سنگ تقلبی است.
- سنگ فیروزه را در معرض حرارت بخاری یا نور خورشید قرار دهید، اگر سریعا دچار تغییر رنگ شد، می‌توان مطمئن شد که آن سنگ، فیروزه اصل نیست.
